Lái thử xe địa hình ATV đồi cát: Khi trải nghiệm trở thành nguy cơ

Một du khách tử vong, một người gãy tay – hai vụ tai nạn liên tiếp trong tour xe địa hình tại đồi cát Phan Thiết không chỉ là bi kịch cá nhân, mà là chỉ dấu rõ ràng về một lỗ hổng trong hệ sinh thái du lịch mạo hiểm đang phát triển thiếu kiểm soát.

Từ trải nghiệm hấp dẫn đến thảm họa có thể phòng tránh

Tour xe địa hình trên đồi cát từng được xem là một điểm nhấn mới mẻ trong du lịch khám phá tại các tỉnh duyên hải miền Trung như Phan Thiết hay Phan Rang. Hình ảnh xe ATV băng qua triền cát, du khách hào hứng chụp ảnh giữa khung cảnh hoang sơ tưởng chừng là minh chứng cho một loại hình du lịch năng động, khác biệt.

Thế nhưng, khi chỉ trong thời gian ngắn đã xảy ra hai vụ tai nạn nghiêm trọng – một vụ lật xe khiến du khách gãy tay, một vụ khác khiến một người tử vong do xe lao xuống ao – chúng ta không thể tiếp tục xem đây là những “sự cố hi hữu”. Đây là hậu quả trực tiếp của một mô hình đang phát triển tự phát, thiếu chuẩn hóa, không có sự giám sát và cũng không có khung an toàn nào bao bọc.

Vấn đề không nằm ở “tai nạn” – mà ở hệ thống

Loại hình du lịch địa hình không phải mới. Ở Dubai, Morocco hay Mỹ, đây là một ngành công nghiệp hàng triệu USD, được tổ chức bài bản, với đội ngũ được huấn luyện nghiêm ngặt, xe chuyên dụng đạt tiêu chuẩn an toàn quốc tế, và hệ thống giám sát rõ ràng. Họ không cấm vì nguy hiểm – họ kiểm soát để biến nguy hiểm thành trải nghiệm an toàn.

Polaris RZR – chuẩn mực xe địa hình giúp biến nguy hiểm thành trải nghiệm an toàn

Chúng ta hoàn toàn có thể làm được điều tương tự. Nhưng để đạt được điều đó, phải thay đổi tư duy: không thể xem đây là “trò chơi địa phương”, không thể phó mặc cho đơn vị vận hành tự tổ chức, và càng không thể chờ đến khi có người thiệt mạng mới bắt đầu siết chặt quy định.

4 điểm cốt lõi để thiết lập lại an toàn cho tour xe địa hình

Đầu tiên là phương tiện. Nhiều xe hiện nay được cải tiến thủ công từ xe máy, xe tải cũ hoặc tự độ lại. Không có khung chống lật, không dây đai an toàn, không có tiêu chuẩn ghế ngồi. Đã đến lúc yêu cầu sử dụng xe UTV chuyên dụng, có thiết kế đáp ứng tiêu chuẩn an toàn quốc tế cho địa hình đặc thù như cát mềm, địa hình dốc trơn trượt.

Thứ hai là người điều khiển. Không thể để những người lái xe chỉ dựa vào kinh nghiệm bản thân điều khiển phương tiện chở khách mà không trải qua bất kỳ huấn luyện nào. Cần bắt buộc đào tạo kỹ năng lái địa hình, xử lý tình huống mất kiểm soát, kỹ năng sơ cấp cứu – và phải có chứng nhận rõ ràng.

Thứ ba là tuyến đường. Hiện tại không có quy hoạch rõ ràng – mỗi tour tự chạy theo tuyến riêng, không kiểm soát tốc độ, không biển báo nguy hiểm, không chia tuyến theo mức độ rủi ro. Địa hình thì mở, nhưng không thể để ai thích chạy đâu thì chạy – vì đó không phải trải nghiệm, mà là trò may rủi với mạng người.

Thứ tư là giám sát và kỷ luật. Phải có lực lượng kiểm tra độc lập, được ủy quyền giám sát định kỳ và đột xuất. Không chấp hành – phạt. Gây nguy hiểm – đình chỉ hoạt động. Chỉ khi có hệ thống xử lý rõ ràng, minh bạch và nghiêm khắc, thì quy chuẩn mới có giá trị thực thi – và an toàn mới được đảm bảo.

Xây du lịch bền vững không thể chỉ dựa vào thiên nhiên

Honda Pioneer – nền tảng xe địa hình cho du lịch mạo hiểm bền vững tại châu Á

Chúng ta thường dễ quy trách nhiệm về một cá nhân – người lái bất cẩn, chiếc xe kém chất lượng, công ty vận hành yếu kém. Nhưng thực tế, câu chuyện lớn hơn nhiều. Đây là lỗ hổng hệ thống – từ khâu quy hoạch đến vận hành, từ giám sát đến hậu kiểm.

Du lịch mạo hiểm không thể dựa vào sự "tự giác" – mà cần được đặt trong một hệ thống kiểm soát chặt chẽ về chuyên môn, quy định và trách nhiệm. Một điểm đến có thể sở hữu những đồi cát đẹp nhất, trải nghiệm độc đáo nhất, nhưng nếu không có nền tảng quản trị tốt, mọi thứ sẽ sụp đổ chỉ sau một tai nạn.

Đừng để mất thêm sinh mạng mới nhìn lại

Hy vọng sau những gì xảy ra ở Phan Thiết, các địa phương như Phan Rang, Ninh Thuận – nơi cũng đang phát triển loại hình tương tự – sẽ có động thái kịp thời. Việc ban hành quy chuẩn, thiết lập hệ thống giám sát, tổ chức tập huấn định kỳ... không chỉ là chuyện “siết chặt”, mà là hành động để bảo vệ chính một ngành du lịch có tiềm năng bền vững.

Nếu làm đúng – đây sẽ là sản phẩm du lịch cao cấp, hút khách quốc tế, tạo sinh kế địa phương. Nhưng nếu làm sai – nó sẽ mãi mãi bị đóng khung là “trò chơi nguy hiểm”, không ai dám thử.