Xe điện sẽ chiếm 50% thị phần ô tô Việt Nam vào năm 2025?

Những năm gần đây, xe điện đang được ví như một “bước nhảy vọt” của ngành công nghiệp ôtô trên toàn cầu. Đã có rất nhiều hãng gia nhập vào cuộc đua sản xuất xe điện. Bên cạnh đó, mức độ quan tâm của người tiêu dùng với phương tiện di chuyển mới mẻ này cũng tăng đột biến. 

Theo báo cáo Triển vọng xe điện toàn cầu 2022 (Global EV Outlook 2022) của IEA, năm 2012, tổng doanh số xe điện toàn cầu đạt mức 120.000 xe, nhưng đến năm 2022, thị trường này chỉ cần đúng một tuần để đạt được con số đó.

Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế trên với tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu xe điện có thể chiếm 50% thị phần ô tô Việt Nam vào năm 2025 hay không? 

Tổng quan thị trường ô tô điện tại Việt Nam

Theo số liệu báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), những tháng cuối năm 2022 ghi nhận sự bùng nổ về doanh số của ô tô điện tại thị trường Việt Nam. Trong đó, tăng trưởng rõ rệt nhất phải kể đến VinFast. Cụ thể, vào tháng 12 năm ngoái, VinFast đã bàn giao tổng cộng 4.278 xe điện, bao gồm 2.730 xe VF 8 và 1.548 xe VF e34. Đây được xem là mức doanh số tốt nhất từ trước đến giờ của xe điện VinFast. 

Theo báo cáo của Cục Đăng kiểm, cho đến hết năm 2022, đã có hơn 1.000 chiếc xe điện nhập khẩu vào Việt Nam, tăng 500% so với năm 2019. Số lượng hãng xe phân phối xe điện chính thức tại Việt Nam cũng tăng nhanh trong vài năm gần đây. Chỉ riêng trong khuôn khổ Triển lãm ô tô Việt Nam 2022, đã có 5 hãng xe giới thiệu các mẫu xe điện tới khách hàng Việt.

Xe “xanh” toả sáng tại Vietnam Motor Show 2022

Mới đây nhất, TMT Motors đã ký kết hợp tác chiến lược với liên doanh SAIC-GM-Wuling để sản xuất, lắp ráp và phân phối dòng xe điện thương hiệu Wuling tại thị trường Việt Nam. Mẫu xe đầu tiên được hãng bán ra là HongGuang Mini EV - mẫu ô tô điện mini bán chạy nhất thế giới 3 năm vừa qua. Dự kiến, giá bán và thông tin chi tiết của mẫu xe sẽ được công bố vào quý II và ra mắt trong giai đoạn cuối năm nay. Ngoài Wuling, BDY, Chery và Haima là 3 thương hiệu ô tô Trung Quốc khác sẽ gia nhập thị trường Việt Nam với nhiều sản phẩm xe điện cạnh tranh với VinFast.

Bên cạnh đó, sự hỗ trợ của chính phủ cũng là một trong các yếu tố quan trọng để xe điện thực sự “cất cánh”. Chính phủ Việt Nam đã cho thấy định hướng phát triển ngành công nghiệp ô tô theo hướng tốt hơn cho môi trường thông qua “Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035”. Ngoài ra, các chính sách giảm thuế tiêu thụ đặc biệt với ô tô điện, chính sách miễn thuế nhập khẩu nguyên liệu, vật tư, linh kiện quy định tại Nghị định số 101/2021/NĐ-CP cũng được áp dụng. Gần đây nhất là Nghị định số 10/2022/NĐ-CP quy định về lệ phí trước bạ. Cụ thể, chỉ thu lệ phí trước bạ đối với xe ô tô điện chạy pin là 0% trong 3 năm, kể từ 1/3/2022; trong 2 năm tiếp theo, mức thu lệ phí trước bạ chỉ bằng 50% xe xăng có cùng số chỗ ngồi.

Trước những chuyển biến tích cực này, nhiều chuyên gia nhận định, Việt Nam sẽ là thị trường ô tô điện tiềm năng bậc nhất khu vực Đông Nam Á trong vài năm tới. Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) cũng đưa ra dự báo, Việt Nam sẽ đạt mức 1 triệu xe điện hoá (EV) vào khoảng năm 2028 và tăng trưởng nhanh trong giai đoạn 2030-2040. Đến năm 2040, Việt Nam sẽ có khoảng 3,5 triệu xe ô tô điện.

Thị trường có thật sự tiềm năng?

Tuy nhiên, để xe điện chiếm 50% thị phần ô tô Việt Nam vào năm 2025 là một mục tiêu rất tham vọng. Bởi lẽ, việc đưa xe điện vào thị trường ô tô Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm cả vấn đề về cơ sở hạ tầng, giá cả, và tâm lý tiêu dùng của người dân.

Hiện nay, Việt Nam chưa có hạ tầng hệ thống trạm sạc, chưa có tiêu chuẩn cho trạm sạc và cũng chưa có nhà cung cấp trạm sạc trong khi trên thế giới hiện đang áp dụng nhiều tiêu chuẩn trạm sạc khác nhau. Mặc dù VinFast đã tiến hành “phủ xanh” trên khắp 63 tỉnh thành tại Việt Nam với con số lên tới 3.000 trạm sạc, nhưng những trạm sạc này chỉ phục vụ nhu cầu cho khách hàng sử dụng xe điện Vinfast, không tương thích với các hãng xe khác. Do vậy, trước mắt, Việt Nam cần có tiêu chuẩn TCVN cho trạm sạc và đảm bảo trạm sạc nhanh có thể sử dụng được cho xe điện của tất cả các thương hiệu, đáp ứng cho các dòng xe mà các hãng có thể cung cấp ra thị trường Việt Nam trong thời gian tới.

Vinfast đang "cô độc" trong tiến trình điện khí hóa ở Việt Nam? 

Ngoài ra, giá cả của xe điện cũng là một thách thức khiến người tiêu dùng còn lo ngại. Hiện tại, xe điện vẫn đắt hơn so với xe máy và ô tô chạy bằng động cơ đốt trong. Tuy nhiên, nếu tính toán chi phí dài hạn, việc sử dụng xe điện sẽ tiết kiệm được chi phí nhiên liệu và bảo trì, giúp tiết kiệm chi phí cho người sử dụng.

Nhìn chung, việc xe điện chiếm 50% thị phần ô tô Việt Nam vào năm 2025 là một mục tiêu đầy tham vọng. Do đó, cần có những nỗ lực và đầu tư lớn hơn từ các nhà sản xuất, chính phủ và người tiêu dùng. Đặc biệt là cần phát triển mạng lưới cơ sở hạ tầng sạc điện tốt và đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng của người dân.