Trách nhiệm sau tay lái

Cánh tài già thường cảm thán với nhau rằng, nghề lái xe nó bạc lắm. Vì dù chúng ta có kinh nghiệm cỡ nào, kỹ năng xử lý tình huống tốt đến đâu thì cũng không thể chắc chắn không có chuyện gì xảy ra.

Cách đây vài hôm, một người đàn ông ở Quảng Nam điều khiển chiếc Mitsubishi Outlander gây tai nạn liên hoàn khiến 2 người tử vong tại chỗ, 5 người khác bị thương nặng. Trước đó, ông đã hớn hở và vui sướng biết bao khi nhận bàn giao chiếc xe của mình.

Ở Việt Nam, ô tô dù gì vẫn cứ là một món tài sản lớn. Với đa số người dân, mua được chiếc xe cũng không hề đơn giản, đó là kết quả của mồ hôi, công sức được tích cóp lại.

Nhưng có một điều ít ai suy nghĩ rằng, lái xe không đơn giản là điều khiển nó di chuyển và hoạt động. Phía sau vô-lăng luôn là sức khoẻ, tính mạng của rất nhiều người.

CÀNG GIỎI CÀNG CẨN TRỌNG

Lái xe có lẽ là một trong những công việc mà trình độ không nên có giới hạn. Một tay đua, một chuyên gia huấn luyện lái xe chuyên nghiệp cũng không thể khẳng định được họ có thể xử lý được tất cả mọi tình huống.

Bởi những tình huống nguy hiểm nhiều khi không phụ thuộc vào chúng ta mà phụ thuộc vào những người khác, vào những tác động của ngoại cảnh. Đôi lúc, nếu ta là người cẩn trọng ta vẫn phải thốt lên rằng, “lái như thế đến thánh cũng chẳng tránh được”.

Tôi có anh bạn hằng ngày lái xe khắp các công trường, khu mỏ. Nhưng hễ xuống Hà Nội thăm bạn bè hoặc làm công chuyện gì đó, anh lại chỉ nhất quyết đi xe bus. Hỏi sao không đi xe xuống cho chủ động, anh bảo, nguy hiểm bỏ mẹ.

Với người luyện võ, càng giỏi càng khiêm nhường. Lái xe cũng vậy, những bác tài già đầy ắp kinh nghiệm, đã quá quen với việc xử lý tình huống nguy hiểm. Nhưng với họ, cẩn thận không bao giờ là thừa. Vì họ biết rằng, dù có giỏi đến đâu, dù phán đoán tình huống tinh tường cỡ nào thì tai nạn vẫn hoàn toàn có thể ập đến bất cứ lúc nào.

Một tay đua chuyên nghiệp thì lái xe có giỏi không? Hỏi thừa lắm, họ không giỏi mà quá giỏi. Nhưng giỏi đâu đồng nghĩa có thể tự tin tuyệt đối.

Tháng 10/2007, Norifumi Abe, một tay đua mô tô thể thao chuyên nghiệp đã tử nạn ở Kawasaki (Nhật Bản) sau khi va chạm với một chiếc xe tải quay đầu.

Tháng 10/2018, nữ tay đua mô tô Olga Petrova đã lao vào một chiếc ô tô trên quốc lộ Rublev-Uspensk (Nga) và tử vong sau đó bởi những viết thương quá nặng. Ngoài vai trò một tay đua chuyên nghiệp, Olga Petrova cũng là một nữ blogger nổi tiếng và xinh đẹp ở xứ xở búp bê Matryoska.

CẦM LÁI LÀ CẦM TÍNH MẠNG CON NGƯỜI

Nói như vậy có vẻ là quá nặng lời nhưng theo tôi, nó đúng. Trong nhiều bài báo và ở nhiều cuộc trò chuyện quanh chủ đề an toàn giao thông, tôi đã từng nêu quan điểm rằng trong nhiều trường hợp, chiếc ô tô trong tay một kẻ lái ẩu, một kẻ coi thường những nguyên tắc… sẽ trở thành một thứ vũ khí giết người.

Tạm thời bỏ qua vấn đề kỹ năng, chúng ta thử bàn đến một vấn đề khác là ý thức con người.

Hằng ngày chúng ta đi làm, nếu chịu khó quan sát, chúng ta sẽ rất dễ nhận thấy những chiếc xe “loằng ngoằng” phía trước, thậm chí đôi lúc chệch ra sát lề đường hay dải phân cách rồi bất ngờ ngoặt lại. Không phải họ buồn ngủ đâu, họ đang sử dụng điện thoại.

Nhiều người nghĩ đó là việc bình thường và họ cứ hồn nhiên nhắn tin khi lái xe, bất kể trên xe đang có đủ gia đình của họ. Họ không biết được rằng, khi lưu thông trên đường, chỉ vài ba giây lơ đãng, họ có thể cướp đi sức khoẻ và tình mạng của ai đó hay của chính họ, thậm chí chính gia đình của họ.

Tôi không phải là người giỏi lái xe, không phải là người đã có quá nhiều kinh nghiệm lái xe nhưng “giờ lái” và những kỹ năng lái xe thì xem ra cũng đủ để biết sợ. Tôi nằm trong nhóm những nhà báo, những người làm truyền thông về ô tô – xe máy đầu tiên ở Việt Nam nên có lẽ thời gian cầm lái không phải là ít và tôi cùng một số người khác, cũng đã được đào tạo, huấn luyện kỹ năng lái xe chuyên nghiệp bởi nhiều tay đua, nhiều chuyên gia lái xe hàng đầu thế giới. Thế nhưng, nếu không có công chuyện, tôi không lái xe ra đường. Chỉ cần có người lái xe “ổn” là tôi xin phép ngồi băng ghế sau. Nói là hèn thì hơi quá, nhưng tôi thấy sợ khi cầm lái, và quan trọng hơn, tôi không muốn nhìn thấy những kẻ lái ẩu trên đường.

TỰ ÁP ĐẶT NGUYÊN TẮC CHO CHÍNH MÌNH

Với công việc lái xe, “thoáng” tính không đồng nghĩa là rộng lượng, tha thứ lỗi lầm không nên coi là bao dung.

“Cứ sai đi vì cuộc đời cho phép”. Không, với lái xe thì không. Vì những sai lầm trong việc lái xe không bao giờ có thể khắc phục, sửa chữa nổi. Thậm chí, nếu người cầm lái sai lầm dẫn tai nạn giao thông, ngay bản thân đôi khi cũng không còn cơ hội để hối hận.

Vậy nên, nếu xác định cầm lái, hãy đặt ra những nguyên tắc cho chính mình.

Dùng điện thoại ư? Chỉ cần 4,6 giây lơ đãng thôi, rất có thể ta sẽ trở thành kẻ sát nhân;

Uống rượu bia ư? Cái này thì quá rõ rồi, không cần nói đến nữa…

Giao thông có những nguyên tắc nhiều khi không nằm trong luật và không thể đưa vào luật. Là người lái xe có trách nhiệm, bản thân chúng ta phải tự đặt ra nguyên tắc cho chính mình.

Đơn giản như di chuyển trên đường cao tốc, chúng ta nên tự đặt ra quy tắc khi làn bên phải vắng xe thì sang đó, làn bên trái luôn ngầm định dành cho xe di chuyển nhanh hơn chúng ta. Không phải ngẫu nhiên mà những quy định về giao thông luôn khác nhau với xe tay lái nghịch hay tay lái thuận. Nếu di chuyển chậm ở làn bên trái, xe đi nhanh hơn di chuyển làn bên phải. Khi chúng ta chuyển làn để rẽ hoặc dừng khẩn cấp, những xung đột giao thông sẽ xảy ra.

Tại sao lại có những vụ tai nạn dồn toa? Đơn giản thôi, là do các tài xế không tuân thủ quy tắc khoảng cách. Đừng bao giờ đổ lỗi cho xe trước phanh gấp hay thậm chí đi ngược chiều. Việc của người cầm lái là phải lường được những tình huống đó, phải giữ đủ khoảng cách để nếu bắt gặp ta vẫn tránh được, vì an toàn của chính bản thân trước đã. Bám sát đuôi nhau là một trong những hành động ngu xuẩn nhất của người cầm lái.

Đừng rọi đèn vào mặt người cùng lưu thông trên đường. Ở Việt Nam chúng ta hiện nay, có rất nhiều người lấy việc độ đèn LED làm vui. Một quy tắc đơn giản trong cuộc sống là khi làm khó bạn đồng hành thì cũng đồng nghĩa làm khó chính bản thân mình. Thử nghĩ rằng, khi rọi đèn LED vào thẳng mặt người đối diện, họ hoàn toàn có thể mất lái dẫn đến tình huống xe của họ lao thẳng vào chúng ta. Ngu chưa nào?

Đừng lấn làn. Không phải ngẫu nhiên mà ngay hồi nhỏ, trong sách phổ thông đã có câu chuyện ngụ ngôn về hai con dê qua cầu. Đại loại là, nếu ta chiếm mất đường của người đối diện thì cũng đồng nghĩa cắt luôn khả năng di chuyển của chúng ta. Lấn làn trên đường đèo dốc và góc khuất thì càng ngu dại hơn.

Rất nhiều những quy tắc giao thông mà bản thân chúng ta nên tự áp đặt cho chính mình để đảm bảo an toàn. Cẩn trọng cũng không bao giờ là thừa. Thay vì bảo “có gì ghê gớm đâu” thì hãy luôn nghĩ rằng nguy hiểm sẽ chẳng chừa một ai hết. Bạn có thể giỏi những sẽ không thể tránh được một kẻ điên lái xe trên đường.

Quan điểm cá nhân thôi, không phải dạy khôn ai cả. Nên vẫn là câu nói ở trên, những cái sai khi lái xe sẽ không bao giờ có thể sửa chữa, thậm chí không có cơ hội để hối hận.

Khi nhận nhiệm vụ cầm lái thì đồng nghĩa chúng ta nhận những trách nhiệm nặng nề về phía mình.