Nhiều bên đã thất bại, khiến những người sống sót trở nên "gầy gò và đói khát" hơn

Nếu Trung Quốc có thể đơn giản dẫn đầu ngành xe điện toàn cầu chỉ bằng trợ cấp, thì những ngành công nghiệp khác cũng không phải ngoại lệ. Tuy nhiên, câu chuyện thành công của xe điện Trung Quốc phức tạp hơn nhiều, với những yếu tố như chiến lược trợ cấp, sự cạnh tranh khốc liệt và sự xuất hiện của Tesla.

Trung Quốc đã vươn lên dẫn đầu thế giới về xe điện bằng cách cung cấp các khoản trợ cấp lớn cho các công ty. Đây là lý do mà nhiều người tại Mỹ và châu Âu cho rằng Trung Quốc đã giành được lợi thế cạnh tranh không công bằng trong cuộc chiến thương mại hiện nay. Tuy nhiên, nếu chỉ nhờ trợ cấp, Trung Quốc cũng đã trở thành nhà vô địch trong các lĩnh vực như máy bay hay chất bán dẫn từ lâu

.

Mặc dù Bắc Kinh đã đầu tư nhiều tiền để phát triển ngành xe điện, chính sự xuất hiện của Tesla đã khiến thị trường này bùng nổ. Khi Tesla bắt đầu sản xuất tại Trung Quốc vào năm 2019, nó đã khơi dậy sự quan tâm từ người tiêu dùng và thúc đẩy xây dựng chuỗi cung ứng cho xe điện. Đồng thời, đổi mới và cạnh tranh giữa các nhà sản xuất xe điện nội địa đã tạo ra nhiều cải tiến về thiết kế, phần mềm và tính năng công nghệ.

Thị trường xe điện Trung Quốc năm 2024 được đặc trưng bởi cuộc chiến giá cả khốc liệt và sự cạnh tranh gay gắt. Chính phủ Trung Quốc không ngần ngại để các công ty phá sản nếu họ không thể vượt qua cuộc cạnh tranh này. Nhiều nhà sản xuất xe điện phải gầy gò và đói khát mới có thể tồn tại. Chiến lược này khác hẳn với những nỗ lực lâu dài của Trung Quốc trong việc sản xuất máy bay cạnh tranh với Boeing và Airbus, nhưng không mấy thành công.

Ông Gerard DiPippo từ Bloomberg Economics cho biết Trung Quốc không tìm cách tạo ra những "nhà vô địch quốc gia" trong ngành xe điện, mà khuyến khích tất cả các nhà sản xuất đều có cơ hội phát triển.

Chiến lược cạnh tranh quyết liệt đã dẫn đến những mẫu xe điện giá rẻ nhưng chất lượng cao từ những hãng như BYD và Li Auto. Trong khi các công ty nước ngoài như Apple từ bỏ kế hoạch sản xuất xe điện, Xiaomi đã thu hút đông đảo người tiêu dùng với mẫu SU7 EV mới ra mắt.

Xiaomi SU7

Những cải tiến trong ngành xe điện đã lan tỏa đến lĩnh vực pin và tối ưu hóa chuỗi cung ứng. Chính phủ Trung Quốc đã đảm bảo rằng các nhà sản xuất pin nội địa như BYD và CATL nắm bắt phần lớn thị trường toàn cầu. Trong thời gian ngắn, Trung Quốc đã xây dựng một chuỗi cung ứng hoàn chỉnh, giúp đáp ứng nhu cầu trong nước nhanh chóng và hiệu quả.

Ngành xe điện Trung Quốc đã và đang đóng góp tích cực vào nền kinh tế quốc gia, bất chấp những khó khăn từ các lĩnh vực khác như bất động sản. Bloomberg Economics ước tính rằng ngành xe điện có thể đóng góp 2,7% vào tổng sản phẩm quốc nội vào năm 2026.

Châu Âu là thị trường chi trả nhiều nhất cho EV xuất khẩu từ Trung Quốc. Ảnh: Bloomberg.

Tuy nhiên, các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc vẫn gặp nhiều khó khăn trong việc xâm nhập thị trường Mỹ và châu Âu do thuế quan cao. Để giảm thiểu ô nhiễm và thúc đẩy chuyển đổi sang xe điện, Trung Quốc đã đưa ra các khoản trợ cấp và ưu đãi để khuyến khích người tiêu dùng.

Ông Paul Triolo từ Tập đoàn Albright Stonebridge cho biết, khác với Mỹ, Trung Quốc đã cung cấp các khoản trợ cấp liên tục, khuyến khích sự cạnh tranh giữa các công ty tư nhân và dần dần rút hỗ trợ khi các công ty này đạt được sự sáng tạo và năng lực cần thiết.

Sự hỗ trợ của chính phủ Trung Quốc bao gồm việc đầu tư vào hạ tầng trạm sạc và đưa ra các chính sách ưu đãi biển số xe cho xe điện. Những lợi thế này giúp các công ty xe điện Trung Quốc đạt được giá thành thấp hơn so với các đối thủ quốc tế.

Những tiến bộ tiếp theo của Trung Quốc có thể đến từ nhiều lĩnh vực như AI, năng lượng tái tạo và dược phẩm sinh học. Cuối cùng, thành công của việc đổi mới sẽ thuộc về những chính phủ tạo điều kiện cho sự sáng tạo và các công ty có tiềm năng đột phá tìm được chỗ đứng trên thị trường, như ông Scott Kennedy từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế nhấn mạnh.